هگمتانه، گروه شهرستان: مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان همدان با اشاره به انجام هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در حوزه وقف گفت: تاکنون 128 واحد مسکونی در استان برای زوج‌های جوان کم‌برخوردار اختصاص یافته که 120 واحد در همدان و هشت واحد در ملایر است.
به گزارش هگمتانه، سه‌شنبه نشست‌ هم‌اندیشی مدیران اداره اوقاف و امور خیریه همدان، استادان همدان‌شناسی و جمعی از خبرنگاران در موزه وقف استان برگزار شد.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان همدان در این نشست ضمن تبریک ایام گزارشی از آخرین وضعیت موقوفات استان ارائه کرد و با اشاره به پیگیری‌های صورت‌گرفته درباره موقوفات لالجین و کبودراهنگ اظهار کرد: مکاتباتی با امضای مدیران استانی، نمایندگان، امام جمعه و استاندار همدان خدمت ریاست سازمان اوقاف ارسال و سپس به محضر مقام معظم رهبری تقدیم شد و در حال حاضر در انتظار پاسخ هستیم و هرگونه اقدام بعدی منوط به دستور مقام معظم رهبری خواهد بود.
حجت‌الاسلام حاجی‌رضا زین‌العابدینی در ادامه به موضوع پرونده امامزاده شاهزاده حسین همدان اشاره کرد و گفت: همواره تلاش ما بر حفظ حرمت و کارکرد معنوی این مکان بوده است و در صورت سفر هیأت وزیران به استان، بار دیگر این موضوع مطرح خواهد شد تا در چهارچوب قانون تعیین تکلیف شود.
وی همچنین از رسانه‌ها خواست در معرفی ظرفیت‌های وقف و همدان‌شناسی فعال‌تر عمل کنند و افزود: وقف در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی می‌تواند اثرگذاری ویژه‌ای در جامعه داشته باشد و امیدواریم با همراهی اصحاب رسانه، مردم بیش از پیش با این ظرفیت آشنا شوند.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان همدان در ادامه گزارشی از وضعیت موزه وقف و همچنین اقدامات اوقاف در حوزه مسکن ارائه کرد و با اشاره به جایگاه نخستین موزه وقف کشور در همدان عنوان کرد: این موزه توانسته الگوی ملی برای ایجاد موزه‌های تخصصی وقف در سایر استان‌ها باشد و با این حال، مشکل اصلی در زمینه فعالیت موزه، کمبود نیروی انسانی است.
وی افزود: برای رفع این مشکل، برنامه‌ریزی می‌کنیم تا حداقل یک روز ثابت در هفته، موزه برای بازدید عموم باز باشد تا علاقه‌مندان بتوانند از ظرفیت‌های آن استفاده کنند و در صورت تأمین نیروهای جدید، استقبال می‌کنیم که موزه به‌طور دائم فعال باشد.

شفافیت مالی در اوقاف
زین‌العابدینی در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر شفافیت در حوزه مالی بیان کرد: سازمان اوقاف دارای سامانه جامع اطلاعات موقوفات است که در آن لحظه به لحظه میزان درآمد و هزینه‌ها مشخص است.
وی افزود: هر نهادی از جمله دیوان محاسبات، سازمان بازرسی یا سایر دستگاه‌ها می‌توانند به این اطلاعات دسترسی داشته باشند و ما هیچ‌گونه محدودیتی در ارائه آمار و گزارش‌های مالی نداریم و به شفافیت خود افتخار می‌کنیم.

آمادگی اوقاف برای ساخت مسکن جوانان
مدیرکل اوقاف استان همدان در ادامه به دغدغه مسکن زوج‌های جوان اشاره کرد و گفت: وظیفه ذاتی ما اجرای نیت واقفان است و نمی‌توانیم خلاف وقف‌نامه عمل کنیم اما با این حال در حوزه مسکن نیز اقدامات حمایتی داشته‌ایم.
وی تأکید کرد: تاکنون 128 واحد مسکونی در استان برای زوج‌های جوان کم‌برخوردار اختصاص یافته است که 120 واحد در همدان و هشت واحد در ملایر است و این واحدها به زوجین معرفی‌شده از سوی نهادهایی مانند کمیته امداد، بهزیستی، بنیاد شهید، ورزش و جوانان و حوزه علمیه تعلق گرفته است.
زین‌العابدینی با بیان اینکه در حال حاضر حدود 80 نفر در نوبت دریافت واحد هستند و اوقاف اعلام آمادگی کرده است که زمین مورد نیاز برای افزایش تعداد این واحدها را تأمین کند افزود: اگر دستگاه‌های حمایتی یا خیرین همکاری کنند، می‌توانیم تعداد واحدها را افزایش دهیم.
وی گفت: اخیراً نیز توافقی با بنیاد مسکن برای ساخت تعدادی واحد ویژه قشرهای کم‌درآمد در شهرستان‌های کبودراهنگ و ملایر انجام شده است.

چالش‌های مرقد آیت‌الله آخوند ملاعلی همدانی
مدیرکل اوقاف استان همدان درباره ساماندهی مرقد آیت‌الله آخوند نیز بیان کرد: یکی از مشکلات، مقابر خانوادگی است که در اطراف این مکان قرار دارد و مالکان آن‌ها همکاری لازم را ندارند و در سال‌های گذشته بخشی از فضا آزاد شد اما هنوز برخی راضی به انتقال یا تغییر نیستند و تلاش می‌کنیم با گفت‌وگو و استفاده از ظرفیت خیرین، این موضوع را مدیریت کنیم.

استفاده از ظرفیت خیرین و مجامع خیریه
وی با اشاره به نقش خیرین در پروژه‌های عمرانی و فرهنگی بیان کرد: در سطح کشور مجامع خیریه متعددی مانند خیریه سلامت، مسکن و مسجدساز فعال هستند و مشکل این است که هر خیر توسط چند مجموعه جداگانه دعوت می‌شود و پیشنهاد ما این بود که این مجامع در قالب یک سازوکار هماهنگ شوند تا نیازهای اساسی مردم مثل آب، مسکن و درمان به‌صورت اولویت‌دار تأمین شود.
زین العابدینی ادامه داد: در همین راستا در نهاد ریاست جمهوری جلساتی برگزار شد و امیدواریم به نتایج عملی برسد.

امامزاده محسن و ساماندهی میراثی
وی درباره وضعیت امامزاده محسن گفت: به‌تازگی جلسه‌ای با حضور مدیرکل میراث فرهنگی استان برگزار شد و بخشی از اقدامات انجام شده و نیاز به اصلاح دارد و به دلیل میراثی‌ بودن ملک باید الزامات قانونی رعایت شود.
مدیرکل اوقاف استان همدان خاطرنشان کرد: مقرر شد ساماندهی محوطه، رفع مشکلات نم و رطوبت و بهسازی محیط با مشارکت اوقاف و میراث فرهنگی دنبال شود و البته محدودیت منابع مالی همچنان چالش جدی است.

 طرح ترافیکی و نرم‌افزار جستجوی قبور برای باغ بهشت
وی درباره برنامه‌های توسعه‌ای باغ بهشت همدان نیز افزود: یکی از معضلات اصلی، ترافیک ناشی از ورود خودروها به داخل مجموعه است و با همکاری شهرداری، طرح ترافیکی و ساماندهی ورودی و خروجی باغ بهشت آماده شده و به‌زودی اجرا خواهد شد.
حاجی زین‌العابدینی با بیان اینکه همچنین اطلاعات کامل متوفیان به‌صورت سیستمی ثبت شده است و نرم‌افزاری در حال طراحی است که خانواده‌ها بتوانند مشخصات مرحوم را وارد کرده و موقعیت دقیق قبر را روی نقشه مشاهده کنند ادامه داد: مشابه برنامه‌های نقشه‌یاب مانند نشان یا بله و این کار علاوه بر شخصیت‌های بزرگ، برای همه متوفیان در نظر گرفته شده تا دسترسی به قبور آسان‌تر شود.

نیت واقفان حتی در شرایط تغییر زمان و مکان حفظ می‌شود
وی در ادامه از ظرفیت گردشگری مذهبی و همچنین لزوم پایبندی به نیت واقفان تأکید کرد و به جایگاه تاریخی و فرهنگی اماکن مذهبی همدان اشاره کرد.
مدیرکل اوقاف استان همدان در خصوص طرح این موضوع از سوی خبرنگاران که در حال حاضر تورهای گردشگری بیشتر بر آثار غیرمذهبی متمرکز هستند، در حالی که ظرفیت‌های مهمی همچون مسجد جامع همدان و بقاع متبرکه می‌توانند در کنار میراث فرهنگی مورد توجه قرار گیرند گفت: در تفاهمنامه‌ای که با میراث فرهنگی امضا کرده‌ایم، مقرر شده اماکن مذهبی نیز در برنامه‌های گردشگری استان لحاظ شوند.
وی افزود: بسیاری از بقاع متبرکه منبع درآمد دارند اما به دلیل مشکلات مالی یا موانع اجرایی هنوز به مرحله بهره‌برداری نرسیده‌اند، برای نمونه، امامزاده اسماعیل بخشی از اراضی‌اش در اختیار دستگاه‌های دیگر قرار گرفته که در حال پیگیری برای بازگرداندن و استفاده از درآمد آن هستیم.
حاجی‌زین‌العابدینی با تأکید بر اینکه توسعه گردشگری مذهبی می‌تواند کمک بزرگی به بازسازی و مرمت این اماکن باشد در ادامه در پاسخ به پرسشی درباره نیات واقفانی که قابلیت اجرایی ندارند گفت: در سطح کشور بیش از 700 نوع نیت وقف ثبت شده است؛ از کمک به حیوانات گرفته تا دارو و درمان و حتی حمایت از جبهه مقاومت و برخی نیات مقید به زمان یا مکان هستند و ممکن است امروز قابل اجرا نباشند.
وی عنوان کرد: در این موارد، هیأتی فقهی و حقوقی در اداره تحقیق موضوع را بررسی می‌کند و هزینه‌ها به نزدیک‌ترین نیت مشابه اختصاص پیدا می‌کند.
مدیرکل اوقاف استان همدان ادامه داد: به‌عنوان مثال، اگر موقوفه‌ای برای حمام عمومی وقف شده باشد و امروز حمام عمومی وجود نداشته باشد، این هیأت می‌تواند هزینه‌ها را برای امور بهداشتی مردم تخصیص دهد و اصل تغییر نیت امکان‌پذیر نیست، مگر آنکه نیت واقف به‌طور کامل قابلیت اجرا نداشته باشد.

اعزام زائران با درآمد موقوفات
وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: بخشی از موقوفات استان به اعزام زائران اختصاص یافته است و هر سال بر اساس درآمد این موقوفات، تعدادی از زائران اولی به مشهد مقدس یا کربلای معلی اعزام می‌شوند‌ و البته این موضوع بسته به درآمد سالانه متغیر است و گاهی تعداد اعزام‌ها کمتر یا بیشتر می‌شود.
زین‌العابدینی امیدواری کرد با اجرای تفاهمنامه اوقاف و میراث فرهنگی، گردشگری مذهبی به یک محور جدی در توسعه استان همدان تبدیل شود.

80 میلیارد تومان هزینه در حوزه وقف
وی با اشاره به جایگاه موقوفات فرهنگی و کتابخانه‌ای استان گفت: در حال حاضر دو کتابخانه وقفی مهم در استان داریم؛ کتابخانه بهاالملک و کتابخانه مرحوم آیت‌الله آخوند و البته کتابخانه آیت‌الله آخوند با هیأت امنای مستقل اداره می‌شود و در اختیار اوقاف نیست.
مدیرکل اوقاف استان همدان با بیان اینکه درباره کتابخانه بهاالملک نیز به دلیل قید صریح واقف مبنی بر عدم خروج کتاب‌ها، هرگونه تغییر مکان با محدودیت مواجه است افزود: با این حال هماهنگی‌هایی با دانشگاه و اداره کل کتابخانه‌ها انجام شده تا شرایط بهتری برای بهره‌برداری از این کتابخانه فراهم شود.
وی با بیان اینکه کتاب‌های وقفی دیگری نیز در سطح استان وجود دارد که متأسفانه بعضاً به صورت پراکنده نگهداری می‌شوند گفت: یکی از نگرانی‌های ما این است که این آثار بدون ثبت و ضبط از بین بروند و تلاش داریم حتی اگر این کتاب‌ها در اختیار اوقاف نباشند، دست‌کم وضعیت آن‌ها مستندسازی و ثبت شود.

سرمایه‌گذاری گسترده برای اجرای نیات واقفان
زین‌العابدینی با اشاره به فعالیت‌های عمرانی و اجتماعی این نهاد افزود: امسال و سال آینده نزدیک به هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در حوزه موقوفات استان در حال انجام است.
وی بیان کرد: تنها در یک سال گذشته بالغ بر 80 میلیارد تومان در اجرای نیات واقفان هزینه کرده‌ایم و از این رقم، 26 میلیارد تومان در امور خیریه مانند کمک به دارو و درمان، تعمیر مدارس، مرمت اماکن و حمایت از نیازمندان صرف شده است.
مدیرکل اوقاف استان همدان خاطرنشان کرد: 22.5 میلیارد تومان در نیات اجتماعی، 14 میلیارد تومان در حوزه مذهبی و بیش از 5 میلیارد تومان در امور مرتبط با مساجد هزینه شده است.
وی با اشاره به اینکه در همین ایام، توزیع لوازم‌التحریر بین دانش‌آموزان نیازمند انجام شده است افزود: نکته مهم این است که در این بسته‌ها هیچ نام و نشانی از اوقاف درج نشده تا شخصیت دانش‌آموزان خدشه‌دار نشود.

رشد وقف‌های جدید در همدان
زین‌العابدینی با ابراز خرسندی از استقبال مردم از سنت حسنه وقف گفت: در یک سال گذشته 17 موقوفه جدید در استان همدان به ثبت رسیده است که شامل زمین، آپارتمان، مسجد و حسینیه بوده است. مردم متدین استان همواره در امور خیر پیش‌قدم هستند و تنها کافی است یک نفر علمدار شود تا دیگران نیز پشت سر او حرکت کنند.
وی در پایان ضمن تقدیر از خدمات گذشتگان در حوزه وقف، تأکید کرد: احیای موقوفات و اجرای دقیق نیات واقفان، رسالت اصلی ماست و امیدواریم این مسیر مورد رضایت خداوند متعال قرار گیرد.

وجود بیش از 11 هزار مستأجر موقوفات همدان
رئیس اوقاف و امور خیریه شهرستان همدان نیز اظهار کرد: وقف به‌عنوان یک سنت حسنه نبوی، نهادی ریشه‌دار و اثرگذار در تاریخ جوامع اسلامی است که همواره نقش مهمی در رفع نیازهای جامعه ایفا کرده است.
حمید ترکمان افزود: در گذشته واقفان با درک درست از نیازهای جامعه، موقوفات خود را در حوزه‌های مختلف از جمله درمان، فرهنگ و امور اجتماعی وقف می‌کردند و همین شناخت دقیق سبب می‌شد که وقف کارکردی مؤثر در زندگی مردم داشته باشد.
رئیس اوقاف و امور خیریه شهرستان همدان با اشاره به چالش‌های امروز وقف تصریح کرد: یکی از موانع پیش روی این نهاد، کاهش توان مالی مردم در مقایسه با گذشته است.
وی ادامه داد: زمانی یک مالک می‌توانست زمین یا بخش بزرگی از دارایی خود را وقف کند، اما امروز بسیاری از مردم تنها صاحب یک آپارتمان هستند و امکان وقف گسترده برایشان دشوار است.
ترکمان همچنین به مسأله «آگاهی عمومی» اشاره کرد و گفت: بخشی از مشکلات کنونی در حوزه وقف به قصور ما متولیان بازمی‌گردد؛ هنوز مردم به‌طور کامل با ظرفیت‌های وقف و آثار ارزشمند آن در زندگی فردی و اجتماعی آشنا نیستند که افزایش اطلاع‌رسانی و تبیین جایگاه وقف می‌تواند موجب گسترش این سنت حسنه شود.
وی تأکید کرد: وقف نهادی قوام‌بخش و پشتیبان جامعه است و اگر بتوانیم نگاه مردم را به این حوزه تقویت کنیم، بسیاری از مشکلات اجتماعی، فرهنگی و درمانی شهر و استان رفع خواهد شد.
رئیس اوقاف و امور خیریه شهرستان همدان در ادامه با اشاره به وضعیت موقوفات در همدان گفت: در همدان بیش از 11 هزار مستأجر موقوفات وجود دارد که اغلب آن‌ها املاک وقفی را برای سکونت یا فعالیت اقتصادی اجاره کرده‌اند.
وی با بیان اینکه طبیعی است که در فرآیند تمدید قراردادها و تعیین نرخ اجاره‌بها، اختلافاتی به وجود آید افزود: این نرخ‌ها بر اساس نظر کارشناسان رسمی دادگستری و متناسب با تورم سالانه تعیین می‌شود و اداره اوقاف صرفاً به عنوان تولیت عمل می‌کند، نه مالک.
ترکمان خاطرنشان کرد: بسیاری از مردم تصور می‌کنند افزایش اجاره‌بها به تصمیم مستقیم اداره اوقاف بازمی‌گردد، در حالی‌که ما تنها مجری قانون هستیم.
وی با بیان اینکه نگاه بخشی از جامعه به حوزه وقف منفی شده است، تأکید کرد: گاهی با وجود افزایش اندک اجاره، برخی مستأجران ناراضی می‌شوند و این نارضایتی به شکل فضای منفی علیه اوقاف بازتاب پیدا می‌کند‌.
رئیس اوقاف و امور خیریه شهرستان همدان اضافه کرد: این در حالی است که طبق قوانین مصوب مجلس و هیأت وزیران، تمام درآمدهای موقوفات باید دقیقاً مطابق با نیت واقفان هزینه شود و کوچک‌ترین انحراف در این زمینه توسط نهادهای نظارتی بررسی خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه سال گذشته حدود 6 میلیارد تومان درآمد موقوفات شهرستان همدان در حوزه‌های مختلف از جمله امور درمانی، فرهنگی و اجتماعی هزینه شد افزود: تمام این هزینه‌ها با سند مالی مشخص و با نظارت نهادهای قانونی انجام گرفته است و اداره اوقاف کوچک‌ترین دخل و تصرف شخصی در این درآمدها ندارد.
ترکمان با اشاره به اهمیت نقش رسانه‌ها در تبیین جایگاه وقف گفت: انتظار ما از خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای این است که در معرفی ظرفیت‌های وقف به جامعه یاری‌گر ما باشند.
وی با بیان اینکه وقف نهادی است که می‌تواند بسیاری از مشکلات اجتماعی و اقتصادی را حل کند، اما نیازمند آگاهی‌بخشی و اعتمادسازی در بین مردم است خاطرنشان کرد: ما به عنوان متولی وقف وظیفه داریم اموال موقوفه را در مسیر درست مدیریت کنیم و مردم باید بدانند که اداره اوقاف تنها مسؤول اجرای نیت واقفان است.
وی در پایان گفت: امیدواریم با همکاری رسانه‌ها بتوانیم فضای مثبت‌تری پیرامون وقف ایجاد کنیم.